Stan przed realizacją projektu

1. Rynek Wodny

Rynek Wodny ma kształt prostokąta o wymiarach 50x70 m. Jego dłuższe boki wyznaczają ulice: Kościuszki i Żeromskiego. Rewitalizacji i zagospodarowaniu w ramach Projektu poddany zostanie zieleniec o powierzchni 0,2 ha. Znajdują się tu: zieleń niska (trawniki) i wysoka, chodniki wykonane z płyt chodnikowych wraz z krawężnikami, lampy oświetleniowe, ławki o konstrukcji betonowej z siedziskiem drewnianym, kosze betonowe, sieci uzbrojenia podziemnego: wod.-kan. i energetyczna.Stan techniczny tego elementu Rynku Wodnego, którym jest zieleniec, jest zły. Trawniki są zniszczone, udeptane i wymagają renowacji. Chodniki są w złym stanie technicznym, wymagają wymiany (uszkodzone płytki i krawężniki, popękane, zapadnięte, nierówno ułożone, z ubytkami). Kosze i ławki są w stanie średnim, wyglądem nie odpowiadają do otoczenia, wymagają wymiany. Drzewa wieloletnie należy systematycznie pielęgnować. Aktualne zagospodarowanie Rynku Wodnego nie nawiązuje do założeń historycznych i nie stanowi miejsca atrakcyjnego do wypoczynku i rekreacji. Niskie walory estetyczne placu obniżają jego rangę jako istotnego elementu staromiejskiego układu urbanistycznego Dlatego też, podjęto działania związane z jego rewaloryzacją.

2. Rynek Solny wraz z Placem Jaroszewicza i ulicami przyległymi: Solną, Pereca, Zamenhofa.

Rynek Solny stanowi jeden z 3 placów znajdujących się na poprzecznej osi miasta płn.-pd. Zajmuje na tej osi pozycję północną i stanowi odpowiednik dla przeciwległego Rynku Wodnego. Pierwotnie Rynek był pomyślany jako kwadratowy, ale nigdy tej idealnej formy nie osiągnął.
W środku placu stoi budynek dawnej mleczarni, wzniesiony na początku XIX w. przez władze carskie dla celów wojskowych. Rynek Solny w swoim kształcie posiada wyraźne granice z trzech stron, które stanowią: ul. Pereca od południa, ul. Zamenhofa od północy oraz zespół kamienic z podcieniami od strony wschodniej. Natomiast od strony zachodniej poza budynkiem tzw. „Generałówką” plac Rynku w połączeniu z terenem szkolnym rozciąga się aż do budynku Akademii. Obecne zagospodarowanie powierzchni Rynku Solnego to małe tereny zielone zlokalizowane przy pierzei wschodniej i wzdłuż ściany budynku Akademii. Na pozostałej  przestrzeni jest nawierzchnia klinkierowa, która spełnia funkcję parkingów dla samochodów osobowych.

Łączna powierzchnia zieleni wynosi  - 800,00 m2
Powierzchnia parkingów wynosi       -  2580,00 m2

Pomiędzy północno-zachodnią częścią Rynku, a ściśle terenem szkolnym i kubaturą kościoła św. Katarzyny istnieje niewielki plac  (o powierzchni ok. 300,00 m2 o nawierzchni z kostki betonowej ) zwany Placem Jana Jaroszewicza. Plac ten podobnie jak Rynek Solny służy do parkowania samochodów osobowych. Nawierzchnia Placu wykonana została w latach 90 – tych z kostki betonowej. Dojazd do Placu od ulicy Solnej odbywa się ulicą Zamenhofa. Nawierzchnia placu z kostki betonowej ma uszkodzenia. Plac jest usytuowany wyżej niż powierzchnia Rynku Solnego.

Ulica Pereca przylegająca bezpośrednio do Rynku od strony południowej jest zmodernizowana na odcinku od ul. Bazyliańskiej do ul. Solnej i od ul. Ratuszowej do ul. Akademickiej. Odcinki te zostały przebudowane kilka lat temu i posiadają nawierzchnię z kostki betonowej typu Holand koloru czerwonego. Odcinek od ul. Solnej do ul. Ratuszowej posiada starą konstrukcję nawierzchni tj. klinkier drogowy ułożony na w-wie piasku grub. 20 cm. Nawierzchnia ul. Pereca ma nierówności i uszkodzenia, co powoduje, że woda deszczowa nie odpływa do kratek.

Podobnie ul. Zamenhofa od strony północnej posiada starą nawierzchnię klinkierową z licznymi ubytkami i nierównościami zarówno w przekroju poprzecznym jak i w profilu podłużnym. Odcinek od ulicy Bazyliańskiej do ulicy Solnej był remontowany z wykorzystaniem starego klinkieru. Odcinek od ulicy Solnej do Placu Jaroszewicza nie był remontowany z uwagi na prowadzone w ostatnich latach roboty rozbiórkowe budynków i budowy od strony północnej nowego budynku.

3. Ulica Solna (na odcinkach nie przylegających do Rynku Solnego tj. od krawędzi płyty Rynku Wielkiego do ul. Pereca oraz od ul. Zamenhofa do ul. Przyrynek/Pl. Stefanidesa.

Ulica na odcinku od Rynku Wielkiego do ul. Pereca posiada nawierzchnię wykonaną z klinkieru drogowego w charakterze ciągu pieszo-jezdnego. W przekroju poprzecznym ulica nie posiada krawężników, nawierzchnia posiada spadek dwustronny skierowany do cieku biegnącego po jej osi. Odcinek ul. Solnej od ul. Zamenhofa do ul. Przyrynek/Pl. Stefanidesa posiada nawierzchnię z klinkieru. Ten odcinek to ulica o klasycznym przekroju normalnym tj. z wydzieloną jezdnią o szerokości od 5,00 do 5,20 m i obustronnymi chodnikami o szerokości od 1,20 d 2,40 m. Chodniki wykonane z kostki betonowej oddzielone od jezdni krawężnikami betonowymi o przekroju 15 x 30 cm. Po obu stronach ulicy przy wejściach do kamienic wykonane są nowe schody z piaskowca i granitu, które nie wymagają przebudowy. Istniejąca nawierzchnia posiada poważne ubytki, zapadnięcia, pofałdowania. W profilu podłużnym posiada znaczne różnice wysokościowe pomiędzy niweletą nawierzchni a poziomem wejść do kamienic. Wystające uszkodzone krawężniki utrudniają wjazd na chodnik. Brak jest zjazdów dla osób niepełnosprawnych. 

4.Ulica Ratuszowa odcinku od Rynku Wielkiego do Rynku Solnego

Ulica z jezdnią o szerokości od 5,10 do 5,80 m nawierzchnia wykonana z klinkieru drogowego na podsypce cem. – piaskowej. W przekroju poprzecznym ulica nie posiada krawężników, nawierzchnia  posiada spadek dwustronny skierowany do cieku biegnącego po jej osi. Z uwagi na słabą konstrukcję podbudowy nawierzchni i braku odwodnienia z rur spustowych na budynku Ratusza, konieczna jest przebudowa ulicy Ratuszowej. W modernizowanym odcinku ulicy ul. Ratuszowa nie występuje sieć kanalizacyjna. Znajdują się tylko przyłącza do rur spustowych z budynku hotelu. Istniejące rury spustowe z budynku Ratusza nie są podłączone do kanalizacji. W modernizowanym odcinku ul. Ratuszowej nie występuje sieć wodociągowa.

Podsumowanie stanu technicznego placów i ulic objętych projektem:

Obecny stan nawierzchni wymaga kompleksowej przebudowy pod względem:

• a)wysokościowym w taki sposób aby poprzez spadki podłużne i poprzeczne odprowadzić wody deszczowe,
• b)wymiany starej zniszczonej nawierzchni i przebudowy chodników w taki sposób, aby umożliwić turystom, osobom niepełnosprawnym i mieszkańcom swobodne poruszanie się.   

5.Elewacja frontowa Ratusza oraz wieży ratuszowej.

Obecny stan obniża atrakcyjność wizualną Ratusza. Występują ubytki tynku szczególnie na skarpach i gzymsach oraz w dolnej partii murów ze względu na ich zawilgocenie. Niewielkim (10%) zabiegom konserwatorskim (uzupełnieniem) należy poddać wystrój sztukatorski elewacji. Niektóre obróbki blacharskie i parapety z blachy miedzianej są uszkodzone lub zniekształcone i należy je wymienić. Wymiany lub remontu wymaga również stolarka okienna i drzwiowa. Niektóre obróbki blacharskie i parapety z blachy miedzianej są uszkodzone lub zniekształcone i należy je wymienić. W dolnych partiach murów konieczne jest zastosowanie tynków renowacyjnych. Okna wykonane jako rekonstrukcja okien XIX wiecznych w latach 60-tych XX wieku są wypaczone, nieszczelne i nie spełniają normy cieplnej.

6.Schody Ratusza

Barokowe schody Ratusza Miejskiego są obiektem bezpośrednio narażonym na działanie wód opadowych. Ich duży stan zawilgocenia wykazuje, że wykonana kilkanaście lat temu przepona pozioma nie spełnia swojego zadania, gdyż nadal występuje podciąganie kapilarne. Tynki w większości są odspojone. Występują też pęknięcia i rysy konstrukcyjne mówiące o nierównomiernej pracy fundamentów. Stan techniczny elewacji schodów jest zły. W znacznej części tynk jest odspojony od lica cegieł, widoczne są wybarwienia i plamy na tynku spowodowane zawilgoceniem ścian oraz działaniem grzybów i bakterii. Widoczne są także zniszczone cegły, których przyczyną jest najprawdopodobniej źle dobrany tynk. Występują poważne ubytki tynku Elewacja jest zawilgocona, po lekkim przyłożeniu siły tynk załamuje się (z pod zewnętrznej warstwy wysypuje się tynk w postaci miału). Zarysowania, pęknięcia i ubytki materiału budowlanego występują praktycznie w każdej części balustrady. Najmniejsza ilość uszkodzeń konstrukcji widoczna jest na częściach równoległych do podłoża (na tych elementach widać jedynie czarne plamy wynikające z długotrwałego wystawienia elementów na działanie warunków atmosferycznych). Największa liczba uszkodzeń (pęknięcia spękania i ubytki) widoczna jest w elementach na poziomych balustrad. Oprócz tego mury są zasolone, zawilgocone (pomiar wilgotności o okresie dwóch tygodni bez opadów wynosi od 14% do 16%) oraz występuje zanieczyszczenie biologiczne. Cokół z płyt dolomitowych jest w dobrym stanie technicznym. Jednak sposób jego wykończenia przyczynia się do pogorszenia stanu elewacji. Przy zastosowaniu cokołu prostego woda opadająca na górną jego powierzchnię rozpryskuje się zarówno w stronę ściany jak i w przeciwną co przyczynia się do zawilgocenia murów. Do ciągłego zawilgocenia konstrukcji murów przyczyniają się także brak odprowadzenia wód opadowych w okolicy schodów. Pochylenie płyty rynku w stronę schodów oraz podwyższenie powoduje powstanie zlewni pomiędzy arkadami schodów. Zatrzymana woda powoduje odprężanie gruntu pod nawierzchnią oraz jej deformacje. W znacznym stopniu przyczynia się to do zawilgocenia murów. Podstawową przyczyną takiego stanu rzeczy jest złe zabezpieczenie budowli przed skutkami działania wilgoci (wodą opadową oraz kapilarnym podciąganiem wody). Kolejną przyczyną uszkodzeń jest wpływ czasu (elementy konstrukcyjne zużywają się w sposób naturalny). Stan techniczny przedstawionej konstrukcji budowlanej ocenia się jako niezadowalający. Konieczne jest jak najszybsze wykonanie gruntownego remont schodów Ratusza w zakresie od podbicia i zaizolowania fundamentów po wymianę kamiennych elementów balustrad. Bez prawidłowego wykonania odwodnienia, odsolenia, osuszenia i odgrzybienia murów tynk nie utrzyma się długo. Sytuacja obecna powtórzyłaby się po kilku latach a schody ulegałyby dalszej i postępującej degradacji. Schody wraz z budynkiem Ratusza stanową sztandarowy zabytek układu urbanistycznego Miasta. Obecny bardzo zły stan techniczny schodów jest zagrożeniem dla nich samych, dla zdrowia osób (odpadający tynk), a także znacznie obniża atrakcyjność wizualną całego obiektu Ratusza.

Niedogodności i problemy dla mieszkańców, podmiotów gospodarczych, turystów wynikające z wyżej opisanego stanu.

Opisany stan techniczny obiektów i przestrzeni publicznych objętych projektem znacznie obniża atrakcyjność tego obszaru zespołu staromiejskiego, a tym samym całego Miasta. Niepodważalny jest fakt, że Zamość ma znaczny potencjał turystyczny i kulturalny, niestety nie do końca wykorzystany. Dzięki projektom rewitalizacyjnym prowadzonym w ostatnich latach m.in. przy współfinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, poprawił się wizerunek Zamościa w Polsce, czego dowodem jest uznanie zamojskiego Starego Miasta za jeden z 7 cudów Polski w plebiscycie „Rzeczpospolitej”. Niewystarczające wykorzystanie obiektów zabytkowych i ich otoczenia oraz zły stan techniczny obniża atrakcyjność turystyczną miasta, co skutkuje tym, że większość pobytów w Zamościu to pobyty jednodniowe lub ewentualnie weekendowe, co jest z kolei głównym czynnikiem ograniczającym możliwości wzrostu zatrudnienia w branży kulturalnej, turystycznej i pośredniej obsługi turystów. Konsekwencją takiego stanu rzeczy są obniżone możliwości czerpania zysków przez mieszkańców Zamościa z faktu wpisania Zespołu Staromiejskiego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zamość, aby konkurować i funkcjonować na rynku kulturalnym i turystycznym, musi mieć bogaty zakres usług, które wymagają powstania lub rozbudowy m.in. infrastruktury turystycznej, kulturalnej i rekreacyjnej. Rezultaty zrealizowanych projektów rewitalizacji Starego Miasta w Zamościu, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wskazują na konieczność kontynuowania polityki Miasta polegającej na pozyskiwaniu dotacji unijnych na dalsze prace rewitalizacyjne. Przeszkodą w osiągnięciu celów jakimi są poprawa atrakcyjności a przez to wzrost liczby turystów jest obecny stan zachowania i utrzymania części obiektów. Zły stan techniczny, użytkowy i estetyczny obiektów oraz przestrzeni publicznych nie stwarzają zachęty i hamują rozwój obszaru. Taki stan przekłada się nie tylko na niską atrakcyjność turystyczną, ale także na decyzje podejmowane przez ewentualnych inwestorów.